Pitakonan : Assalamu’alaikum pak.. Menawi awake dhewe nyambut arta utang dhumateng bank, niku termasuk riba napa boten?
Wangsulan : Nggih dipun pirsani riyin bank-ipun. Menawi bank niku wau anggenipun nyaosi utangan wonten bunganipun, wonten anakanipun, menika dipun wastani riba. Seneng boten seneng, gething boten gething, menika dipun wastani riba.
Si A nyilihi duit marang si B : “Nyoo.. tak silihi duit sak yuta (1jt), mengko sesasi engkas kok balekke dadi sak yuta rong atus ewu.” Nhah, sing rongatus ewu niku riba pak, haram, dipun larang dening Allah subhanahu wa ta’ala.
Sinten kemawon tiyang ingkang kumowani nindakake amalan riba, niku ditantang perang dening Allah.
فَإِن لَّمۡ تَفۡعَلُوا۟ فَأۡذَنُوا۟ بِحَرۡبࣲ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِ
“(Sapa sing ora gelem ninggalake riba) padha umumna perang marang Allah lan Rasule!” (QS Al Baqarah : 279)
Sebab napa? Sebab riba niku gawe cilakane manungsa. Wonten agami Islam, jenengan ngutangi sak yuta, baline nggih sak yuta. Menawi wonten tiyang sanjang ;
“Wah, lha nak sak yuta saiki karo sak yuta tahun ngarep ki rak wis beda regane.. Sak yuta saiki ditukokke wis oleh apa apa. Ning sak yuta tahun ngarep ki regane wis sithik. Dadi nak saiki aku ngutangi sak yuta, tahun ngarep dibalekke sak yuta, yo ceneh aku rugi.”
Wangsulanipun ; Pak, bu.. Pancen wong tetulung marang wong liya niku kudu siap rugi.. Menawi jenengan tetulung marang tiyang sanes kudu siap rugi. Rugi tenaga, rugi pikiran, rugi bandha, rugi wekdal.
Jenengan nitih sepeda motor teng dalan, wonten mbah putri kejlungup neng jogangan niku. Jenengan mandhek, jenengan nulungi mbah putri kala wau. Ditambakke, diterke kondur. Niku rak jenengan rugi duit, rugi tenaga, rugi pikiran, rugi wektu.
Dados nak boten kepingin rugi, boten sah nulungi uwong. Sebab tiyang ingkang nulungi uwong niku tiyang ingkang siap rugi. Ananging rugi wonten mriki, rugi secara matematika. Ewodene hakikatipun, piyantun ingkang kersa nulungi dhumateng piyantun sanesipun, piyambakipun beja kemayangan. Bathi.
Sebab napa kok bathi? Sebab, menawi benjang dheweke sewayah wayah nemahi kacilakan, mesti Allah bakal ngutus wong liya sing nulungi dheweke.
Sebab napa kok bathi? Sebab, benjing nak pun mati, awake dhewe pindhah alam wonten akhirat, Allah subhanahu wa ta’ala maringi ganjaran. Pinangka dados sarana kula lan panjenengan sedaya lumebet wonten suwarganipun Allah.
Punapa malih pinangk tiyang jawi. Wong jawa niku nak urip nggih kedah gadhahi sifat sami tetulung dhumateng sami sami titah. Ora ming diitung bathi rugine..
Dados panci nak wong menehi utangan dhumateng tiyang sanes terus wonten anakane, menika dipun wastani riba. Ananging menawi boten wonten anakane, boten napa napa.
Wallahu ta’ala a’lam
Dipun wangsuli dening : Ust. Abul Aswad Al Bayaty, B.A
